Chiếc hộp

Nguyên tác: “Hako” của Hoshi Shinichi

Người dịch: Quỳnh Chi

 

Người đàn ông ấy có một chiếc hộp. Một chiếc hộp thật nhỏ. Có lẽ nhờ chiều dọc, chiều ngang và chiều cao của hộp rất cân đối hay sao ấy, mà nh́n măi vẫn không chán mắt. Trên khắp bề mặt của hộp có chạm trổ hoa văn là những đường cong mảnh dẻ mềm mại, tạo cảm giác quen thuộc như ḷng bàn tay hay chính mặt ḿnh soi trong gương.  Hộp làm bằng một chất màu bạc,  hễ mài th́ sáng bóng đẹp đẽ, bỏ quên lâu ngày  th́ bị mờ đi như  làn mưa bụi. Dù sáng bóng hay bị lu mờ, hộp lúc nào cũng dễ ưa. V́ thế hễ có th́ giờ và nhớ ra là người ấy lại lấy miếng vải đánh bóng hộp, c̣n bận rộn lâu ngày th́ cứ để mặc đấy. Tuy nhiên, không biết là trong hộp đựng ǵ. Tuy rằng nh́n th́ có vẻ như là hễ muốn mở là có thể mở ra một cách dễ dàng. Chỉ có điều là người ấy đă không định làm như vậy thôi.

Ḿnh có được chiếc hộp này không biết là tự bao giờ nhỉ. Thỉnh thoảng người ấy cũng đă thử ngẫm nghĩ về điều này. Đó là vào một ngày xa xưa đă mờ dần trong quên lăng. Tuy nhiên cũng không xa đến nỗi phải t́m về tận cái thuở mới lọt ḷng được ít lâu, mà đó là lúc bắt đầu nhận biết được mọi việc xung quanh, điều này th́ chắc chắn không sai vào đâu được. Sở dĩ có thể nói thế, là v́ ông c̣n nhớ mang máng lúc nhận được chiếc hộp ấy. Đúng là có một cậu bé người nước ngoài đă đưa cho. Dĩ nhiên, ông cũng không dám quả quyết rằng đó là người nước ngoài. Thế nhưng, cậu bé ấy có vẻ ǵ hơi khác thường, nên ông mới cho là như vậy.

Không biết là đă nhận được ở đâu, và trong trường hợp nào. Mấy chi tiết này th́ không tài nào nhớ ra được. Có cảm tưởng h́nh như là vào đêm lễ Giáng sinh rộn ràng tiếng nhạc, mà cũng có thể là giữa buổi chợ phiên náo nhiệt một đêm hè. Cũng có thể đó là trong rừng lúc trời vào xuân, hay bên bờ biển khi trời đă sang thu.

“Chiếc hộp này đựng một thứ thật là tuyệt vời. Khi gặp điều ǵ nan giải không biết làm sao, hăy mở ra mà xem. Sẽ giải quyết được vấn đề ngay tức khắc. Thế nhưng, chỉ dùng được có một lần ấy mà thôi nhé.”

Nội dung chỉ có thế. Giọng nói ấy c̣n nghe rơ mồn một bên tai. Người đàn ông thường căn cứ vào giọng nói ấy mà cố nhớ lại nét mặt của cậu bé đă cho ḿnh chiếc hộp. Đặt cườm tay lên trán, ngoẹo cổ ngẫm nghĩ hồi lâu, hồi tưởng đến khi chỉ c̣n một chút nữa là sẽ nhớ ra. Thế nhưng vẫn không tài nào nhớ thêm được. Có thể nói là như thể có một cái màng ǵ ấy chắn lại. Để cuối cùng đâm ra bồn chồn bứt rứt, rồi lẩm bẩm “Cứ việc mở hộp ra là khắc rơ cả thôi”, giọng nói nửa như xác tín nửa như bị cám dỗ hay bị thôi thúc. Xong lần nào người ấy cũng cương quyết dừng lại được. Chỉ v́ thế mà dùng đến sức mạnh của chiếc hộp th́ phí đi.

Nhưng liệu là chiếc hộp thực sự có sức mạnh đến thế sao? Hơn nữa, có thực là hễ muốn mở là mở được không nhỉ? Cũng có khi người ấy sinh ra ngờ vực. Không có cách nào để xác nhận điều đó. Là v́ chỉ việc dùng sức ấn mạnh đầu ngón tay thử mở hộp là sẽ biết. Thế nhưng, rốt cuộc khi biết được quả là đúng như thế, th́ đă muộn. Sức mạnh trong hộp sẽ không c̣n nữa, mà chỉ c̣n ḷng hối hận chiếm chỗ thay vào đó mà thôi. 

Khi người ấy c̣n là một cậu bé, cậu đă giữ kín chiếc hộp chỉ ḿnh ḿnh biết. Chẳng hề hở ra cho cha mẹ hay anh em hay. Bí mật vốn là một điều thú vị, và c̣n là lẽ sống của trẻ con. Vả lại, c̣n có  cậu bé người nước ngoài. V́ cậu có cảm tưởng rằng khi gặp lại, sẽ không c̣n mặt mũi nào mà nh́n mặt cậu bé kia, nếu ḿnh đă chà đạp lên bí mật của hai đứa.  Cậu lấy vải gói chiếc hộp lại, rồi giấu chiếc hộp khi th́ dưới đáy của hộp đựng đồ chơi, khi th́ sau bậc đá dưới thềm hiên  nhà. Có khi cất giấu ở một địa điểm phức tạp, th́ cậu c̣n vẽ ra bản đồ mà giắt trong người nữa chứ. Tuy rằng cho dù không có bản đồ đánh dấu, th́ đó là một điều nhất định làm sao mà có thể quên được.

 Theo từng độ tuổi, cậu bé đă ṿi vĩnh nhiều thứ đồ chơi, chơi chán lại vứt đi. Nào búp bê lên dây cót cử động được, nào xe lửa chạy bằng điện, cho dù ban đầu thấy kinh ngạc đến đâu, xong một khi đă hiểu rơ máy móc bên trong rồi th́ dần dần cũng bớt cảm thấy hứng thú. Trái lại màu sắc huyền bí của chiếc hộp th́ măi măi vẫn  không phai nhạt.

Rồi cậu bé đi học, trải qua một thời kỳ vất vả v́ thi cử. Đă không biết bao lần bị chiếc hộp cám dỗ. Chỉ trong khoảnh khắc thôi, cuộc đời màu xám trĩu nặng toàn những thở vắn than dài này sẽ được giải tỏa.  Nghĩ vậy bắp thịt nơi cánh tay như rắn rết đă bắt đầu ngọ nguậy. Thế nhưng lần nào, cậu cũng đă kịp dừng lại ngay trước đó. Không phải là nhờ có ư thức mạnh mẽ tự kiềm chế được.  Mà là v́ cậu đă bắt đầu lờ mờ hiểu về nhân sinh và trần thế, hiểu ra được rằng có lẽ trong tương lai sẽ có lúc gặp phải t́nh huống cần kíp hơn. Nhờ vậy mà chưa bao giờ mở hộp.  Nhất là khi thi vào đại học mà bị hỏng, cậu đă hối hận “Ôi, biết thế th́ giá mà lúc ấy ḿnh mở hộp ra”. Nhưng sự đă rồi, chẳng làm sao được nữa.

Đến tuổi thanh niên, t́nh cảm thôi thúc muốn mở hộp như những đợt sóng thần không ngớt tới tấp bủa vào. T́nh yêu khiến tuổi trẻ mù quáng. Cứ mỗi lần t́nh cảm dào dạt đến mức cuồng điên, chàng thanh niên lại nhất quyết sẽ mở hộp. Thế nhưng, ở một góc nào đó trong tâm hồn, có tiếng nói vang lên ngăn cản khiến chàng ta đâm ra ngần ngại là v́ thế. Sau phút cuồng si, người thanh niên lựa khi b́nh tĩnh nh́n chiếc hộp thử tự hỏi lại ḿnh rằng “Lúc đang say mê người con gái ấy, lẽ ra là có nên mở hộp  không nhỉ?”. Và bao giờ câu trả lời cũng như nhau:” Chẳng phải là một người con gái đáng để làm như vậy”. Chiếc hộp ẩn chứa khả năng có thể là vô hạn. Bài toán lợi hại, một khi ruột chiếc hộp đă bị rỗng không, đă rơ ràng. Chàng thanh niên không thể v́ chuyện yêu đương mà mở hộp. Cho dù có lúc bị đối xử lạnh nhạt, khốn khổ ê chề, nhưng hễ cầm chiếc hộp lên ḷng chàng lại như được an ủi vỗ về. Cuối cùng, chàng đă có một cuộc hôn nhân b́nh dị. Sức huyền bí của chiếc hộp vẫn được ǵn giữ, cứ nghĩ đến lúc sẽ dùng đến, th́ cũng nguôi ngoai được những điều bất như ư thường ngày.

Người đàn ông không hề kể cho vợ hay bạn bè trong sở nghe về chiếc hộp. Hẳn là cho dù có kể chăng nữa th́ đó cũng chẳng phải là điều cấm kị.  Thế nhưng dù có kể, th́ rồi sẽ ra sao chứ. Chắc chắn là sẽ bị chế nhạo. Vả lại, nếu cố làm cho người ta tin được câu chuyện của ḿnh, th́ rồi sẽ ra thế nào? Chắc hẳn là chẳng mấy chốc hộp sẽ bị mở ra một cách thô bạo. Và hơn nữa, c̣n bị mở v́ một điều vớ vẩn chẳng ra làm sao cả.

Thế rồi thân phụ của người ấy qua đời,  kế đó là thân mẫu cũng ĺa xa trần thế. Lúc bấy giờ người đàn ông cảm thấy như bị trách cứ, không sao chịu nổi. Buồn khổ là chuyện không cần phải nói rồi, nếu có thể ngăn được cái chết cho cha mẹ th́ ông cũng muốn làm như thế lắm. Thế nhưng người đàn ông vẫn không mở hộp ra. Nếu mở hộp, ông không thể quyết định phải mở chiếc hộp cho cha hay cho mẹ. Và hơn nữa, ông cũng hoài nghi không biết liệu song thân có vui ḷng về chuyện ḿnh làm như thế không. V́ thế, thiết tưởng cũng chẳng cần phải nói, lại càng không muốn mở hộp v́ những chuyện xào xáo hàng ngày. Những chuyện xoàng xĩnh như thế th́ tự ḿnh cũng giải quyết được thôi.

Có lúc người đàn ông đă nắm chặt chiếc hộp và thử lắc nhẹ, th́ có cảm giác là có một cái ǵ trong hộp, thế nhưng đó là cái ǵ th́ không mường tượng ra được. Áp hộp vào tai th́ thấy như có âm thanh giống như tiếng róc rách của ḍng sông. Xong không biết đó có phải là đang nghe tiếng máu chảy trong huyết quản của chính ḿnh hay không. Cho dù có thử dùng phép tập trung tư tưởng cũng không thể nh́n thấu qua được. Tùy theo tâm trạng mỗi lúc mà hoa văn trên bề mặt hộp hiện lên những ảo ảnh khác nhau, có khi trở thành vũ khí chết người xúi giục làm điều ác, có khi lại như sách chỉ nam vạch ra con đường đi t́m tự do và giải thoát, là tài sản vô giá, là toa thuốc cho ta dũng khí và sinh lực.

Về chiếc hộp này, cũng có lần người đàn ông đă bị nguy to. Đó là vào một buổi tối, khi bị cướp vào nhà. Bị kề dao vào người, người đàn ông luống cuống, nhận ra được là t́nh thế thực sự nguy ngập. Có lẽ bây giờ chính là lúc phải mở hộp. Người đàn ông định bụng thế. Nhưng chẳng may là lúc đó th́a khóa để mở hộp lại đang ở trong chiếc ngăn kéo nhỏ. Ông ta định đến gần th́ tên cướp đă kịp nhận biết ngay được ư định đó của ông.

-Này, hăy mở chiếc ngăn kéo kia ra. Hẳn là có cất cái ǵ trong ấy phải không.

-Ồ không, chỉ là một cái hộp không đáng ǵ cả.

Người đàn ông không thể qua mặt tên cướp  được, đành phải nghe theo lệnh của hắn. Thế nhưng kẻ cướp chỉ ḍm vào trong ngăn kéo mà không lấy thứ ǵ cả, rồi rút đi. Người đàn ông thấy nhẹ cả người. Có lẽ là v́ chiếc hộp bề ngoài không gợi sự chú ư cho lắm. Tuy vậy, ai lại bỏ qua một món đồ quư như thế này, thật là đồ ngốc. Ông nghĩ  vậy và khóa ngăn kéo lại.

Người đàn ông nay đă già. Cùng với tuổi tác, t́nh cảm của ông đối với chiếc hộp, không biết từ bao giờ cũng đă khác trước. Trước kia, chiếc hộp tượng trưng cho tương lai rực rỡ, phác họa trong trí tưởng một thế giới tuyệt vời  sau khi đă mở ra. Nhưng bây giờ, th́ chỉ c̣n tượng trưng cho quăng đời trong quá khứ, và chỉ c̣n vẽ ra một thế giới trống trải buồn bă khi hộp đă bị mở ra mất rồi. Khi c̣n trẻ th́ bị chi phối bởi sự thôi thúc chỉ muốn mở ra, nhưng bây giờ khi đă già th́ đó là sự tự kiềm chế dặn bảo chớ có mở. Hay nói đúng hơn, là có tâm lư muốn chờ có dịp th́ sẽ mở. Nhưng rồi vẫn không gặp t́nh huống nào cần kíp và động ḷng đến phải mở hộp. Thời điểm để mở hộp đă qua mất rồi chăng?

Người đàn ông cũng không có ư định mở hộp v́ con trai của minh. Cũng không muốn mở hộp, dù là cho công ty, cho xă hội, hay cho toàn thế giới. Nếu mở hộp v́ thế, liệu là sẽ ra sao? Là v́ chỉ được có một lần mà thôi. Nếu nhờ vậy mà kết quả tu sửa sẽ hằng cửu, th́ lại là chuyện khác. Đằng này, chỉ xin được có một lần thôi, th́ chắc hẳn là chẳng đi tới đâu.

Và rồi lúc này đây, người ấy đang trên giường bệnh. Nói là bệnh, xong không phải là bệnh có hy vọng hồi phục, tự ḿnh cũng biết là chẳng c̣n sống được bao lâu. Bây giờ th́ có lẽ có thể mở hộp chẳng chút ngại ngần. Tự soi lại ḷng ḿnh, thấy cũng chẳng c̣n vướng mắc v́ bốc đồng hay sự kiềm chế. Ham muốn chẳng có, hiếu kỳ cũng không. Cũng không chút ân hận v́ măi cho đến nay vẫn chưa mở hộp ra. Ví phỏng như hộp chẳng có sức mạnh nào th́ ḷng cũng sẽ không hề oán giận.

Chỉ có điều là, nếu hộp thực sự có sức mạnh nào đó, th́ mong rằng hăy giúp phần nào giải tỏa và làm dịu bớt nỗi sợ hăi trước cái chết sẽ đến viếng một ngày không xa. Và nếu chết đi mà vẫn không biết ǵ về bên trong chiếc hộp, th́ sẽ tiếc nuối biết là ngần nào.

Người ấy lấy chiếc hộp từ dưới gối ra, khẽ đặt trên tay. Chiếc hộp đă đồng hành suốt cả cuộc đời, đă thành một phần máu thịt của ḿnh. Ồ không, c̣n hơn thế nữa, có thể nói đó là chính bản thân ḿnh. Ông nh́n chiếc hộp hồi lâu, rồi không chút ngần ngại, mở chiếc hộp ra. Và rồi, buột miệng lẩm bẩm:

-Tưởng ǵ, hóa ra là cậu à.

Kư ức như ánh sao băng trôi ngược ḍng đời về lại những ngày ấu thơ. Từ trong hộp hiện ra, đứng cạnh bên người ấy, là cậu bé có vẻ như người nước ngoài đă trao cho ông chiếc hộp. Cậu bé hiền từ đáp lại:

- Đúng rồi, ta là cậu bé khi ấy.

-Tôi vẫn mong được gặp lại cậu một lần đấy.-

-Ông chỉ việc mở hộp là lúc nào cũng đă gặp được ta mà.

-Thế nhưng, cậu là ai vậy? Cậu định đem đến cho tôi cái ǵ đây?

-Ta là thiên sứ. Ta sẽ dẫn đường cho ông về Trời ngay bây giờ.

-Ra là thế.

-Nào, ta hăy cùng đi. Không có ǵ phải sợ cả.

-Vâng, có lẽ là thế. Bây giờ tôi cũng cảm thấy như vậy. Giờ  đây xin tôi phó thác cả cho Người. À mà lẽ ra là tôi nên mở hộp sớm hơn chăng?

-Điều đó th́ không ai biết được. Cho đến nay ông đă không mở nó ra. Chỉ có thế thôi.

-Có lẽ là như thế nhỉ.  Thế nhưng, thật không ngờ là Người ở trong chiếc hộp ấy..

Người đàn ông nghe có tiếng của người theo săn sóc ḿnh, h́nh như đang ở ngay bên gối:

-Ông cụ lẩm bẩm nói về cái hộp, nhưng không biết đó là chuyện ǵ. Làm ǵ có hộp nào đâu. Có lẽ đó là ảo giác hay ảo tưởng.

Ảo tưởng ở chỗ nào mới được chứ. Ta vẫn giữ chiếc hộp ấy măi đấy thôi, và đến lúc nên mở th́ đă mở ra đây này.

19/6/2017

Quỳnh  Chi dịch “Hako” của Hoshi Shinichi