Không biết lùi.

Nơi đây động mưa là ngập. Ngập đường ngập phố. Nước trắng xóa những con đường. Đường ngập tất phải tắc đường. Trời quang mây tạnh. Đường phố khô nỏ th́ chỉ tắc đường lúc cao điểm. C̣n khi mưa th́ ắt những chỗ ngập th́ xe chết máy. Xe mô tô chết máy th́ có sẵn đội lau bu gi trực sẵn. Lau xong bu gi máy lại nổ bành bạch được luôn. ô tô chết máy th́ phải đợi cứu hộ. Gặp chỗ nước sâu cứu hộ cũng chết máy. Ở ngă tư N, con xe cứu hộ nằm ngang ngă tư chết chềnh ềnh. Thế là xe vùn tắc lại. Ngă tư có 4 đường giao nhau. Một con đường ngập trắng nước, vắng xe. Một chiếc ô tô con đen láng đứng chắn chỗ rẽ con đường. T́nh thế này sẽ con kẹt lâu. Mấy người đi xe máy bèn bàn nhau rẽ vào con đường nước để t́m cách thoát khỏi đám két xe. Một chị phụ nữ đứng gần chiếc xe nhất được làm nhiệm vụ nói với lái xe lùi xuống một chút, một chút thôi, độ khoảng 20 cm th́ các xe mô tô có thể lách qua đó. Chị phụ nữ gơ vào cửa xe. Lái xe mở kính để nghe chị phụ nữ nói:

-Xin anh làm ơn lùi lại một chút cho chúng tôi rẽ đường này với.

Lái xe nói với chị phụ nữ:

-Xin lỗi đây không biết lùi.

Rồi lái xe đóng sập của lại.

Mọi người không c̣n cách nào khác nên đứng chôn chân tại chỗ. Ba phút sau một giọng phụ nữ nói trong nuối tiếc:

-Thôi xong, bây giờ có lùi cũng chẳng c̣n chỗ rồi.

Quả là vậy. Cái khoảng trống 20 cm mà những người đi xe máy loay hoay giữ để mong người lái xe ô tô con đen láng kia lùi xuống để họ có lối thoát vào con đường nước kia đă bị một chiếc xe mô tô chèn ngang. Ḍng người cú thế tiến lên, lấp kín vào từng cm đường. Hai giờ sau đám kẹt xe mới được giải phóng.

Ở đây những con người đă quá quen với kẹt xe. Họ đứng trong đám kẹt xe một cách cần mẫn chăm chỉ không nóng vội không bức bối không nh́n vào tương lai không mơ về quá khứ.

Tôi là một kẻ lạc loài trong đám kẹt xe đó. Bởi tôi ngoái đầu nh́n lại. Tôi ngoái đầu nh́n lại v́ câu nói của người lái xe ám ảnh tôi. Đây không biết lùi. Có thể ai nghe câu nói đó xe phát khùng lên. C̣n tôi tôi lại tin gă lái xe nói đúng. Dân tộc tôi là dân tộc không biết lùi. Bốn ngh́n năm lịch sử chúng tôi đắm ch́m trong khẩu lệnh: tiến lên. Trong trường học trẻ con luôn được dạy rằng: phải tiến lên hàng đầu. Từ tiến lên th́ đứa trẻ nào đến trường cũng biết. Mà chưa đến trường cũng biết. Chúng biết từ tiến lên từ trong bụng mẹ. Nhưng c̣n hàng đầu th́ lại là một khái niệm mơ hồ. Tại sao lại là khái niệm mơ hồ? Tôi không phải là nhà nghiên cứu nên tôi không thể giải thích thấu đáo điều này. Trẻ con lại càng mơ hồ. Sự mơ hồ đó được chúng làm thành thơ như sau: Tiến lên ta quyết tiến lên hàng đầu/ Hàng đầu ta tiến về đâu/ Hàng đầu ta tiến về đâu th́ về.

Và đám kẹt xe kia nó đang trở thành một thứ văn hóa của dân tộc tôi.

Cú sang đường cuối cùng.

Tháng trước chúng tôi nhận được tin vui, Đức đi làm tiến sỹ ở Mỹ với học bổng toàn phần. Chúng tôi là đồng môn lớp 7 A cách đây đă hơn hai mươi năm. Bây giờ chúng tôi đă trưởng thành cả, từ công ăn việc làm đến vợ chồng con cái. C̣n có Đức, cứ như là một hạt Nơ tơ rông vậy, hết va chạm nọ đến va chạm kia nên chưa dừng lại được. Chúng tôi hi vọng rằng đây sẽ là điểm cuối cùng để Đức cắm chân.

Lớp 7A là lớp chuyên toán. Chúng tôi đều là những “gạo cội” trong học tập. Đức không phải là “gạo cội” trong “gạo cội” nhưng hay có các thông minh đột xuất và ngu bất th́nh ĺnh. Những thông minh đột xuất của Đức là các cách giải toán rất khó lại không theo mẫu của các thầy cô và trong sách giáo khoa. Ngu bất th́nh ĺnh là, một bài toán đơn giản nhất mà Đức không giải được. Dân chuyên toán thường th́ không giỏi văn. Vậy mà những bài văn của Đức thường được đọc trước lớp. Một lần cô giáo dạy văn đọc trước lớp bài văn của Đức tả gà mẹ đánh nhau với con rắn hổ mang như sau: Con rắn hổ mang bành lắc lư cái đầu như thôi miên lũ gà con. Rồi bỗng nhiên nó mổ mạnh vào một con gà con. Con gà con trúng độc lăn quay ra đất. Gà mẹ xù cánh lăn xả vào con rắn, mổ lấy mổ để vào đầu con rắn. Gà mẹ c̣n nhảy lên lấy chân với những cái móng sắc nhọn đạp vào đầu con rắn. Con rắn hổ mang bèn quấn chặt gà mẹ. Gà mẹ liền lấy những cái móng sắc nhọn bấu vào đàu con rắn. Con rắn hổ mang bành đau đớn phải bỏ gà mẹ ra ḅ đi. Gà mẹ xă cánh, lông bay tả tơi cục cục gọi đàn con. Than ôi lũ gà con đă chết cả. Gà mẹ nh́n lũ gà con chết gục trên đất đau đớn gục cái mỏ xuống ức, chân khuỵu xuống. Gà mẹ từ từ gục xuống đất. Tim gà mẹ đau đớn muốn vỡ tung ra. Bỗng nhiên gà mẹ nhớ ra một điều. Gà mẹ đứng dậy, đập hai cánh để chỉnh trang nhan sắc. Gà mẹ cất cái mỏ rồi ngửng đầu lên. Gà mẹ đủng đỉnh đi ra vườn, đến gần những gă gà trống. Điều mà gà mẹ vừa nhớ ra là: Không sao, trong bụng ta c̣n nhiều trứng, ta sẽ đẻ và ấp ra một ổ gà con.

Cả lớp nghe bài văn của Đức cười ḅ ra. Cô giáo phê vào bài văn của Đức là: Viết sai đề bài (nhưng với tư cách cá nhân cố thích bài viết của em).

 Sau đó lớp 7 Đức không học chung với chúng tôi nữa. Nhưng v́ Đức rất đặc biệt như vậy nên chúng tôi vẫn thông báo cho nhau những việc liên quan đến Đức. Ví như khi chúng tôi tốt nghiệp đại học th́ Đức đang học qua trường đại học thứ 3. Có nghĩa là Đức thi đỗ đại học tự nhiên, học được một năm th́ chán, bỏ. Năm sau thi đỗ đại học kinh tế, học được hai năm, chán, bỏ. Lại thi đại học Luật. Khi chúng tôi lập gia đ́nh, sinh con đầu ḷng th́ Đức lại đang học trường đại học thứ 4. Đức tốt nghiệp trường đại học thứ 5 là đại học Bách khoa. Sau đó được học bổng thạc sỹ ở Singapore. Sang Singapore học thạc sỹ Đức lại chán, bỏ, thi qua một trường khác. Đến nay chúng tôi cũng không biết chính xác Đức học qua mấy trường đại học rồi.

Nửa đêm tôi đang ch́m đắm trong giấc ngủ say bên vợ yêu bỗng điện thoại réo nhức tai. Tôi tỉnh giấc trong sự nhồn nhột của con tim đang đập mạnh. Tôi nhấc máy. Tiếng thằng Quân hớt hải: Này, thằng Đức chết rồi. Tôi bỗng cáu với thằng Quân: Nó chết th́ cũng chết rồi, quan trọng ǵ mà ông phải đánh thức tôi nửa đêm như vậy. Giọng Quân chùng xuống: Xin lỗi ông, ừ đúng là tôi không nên đánh thức ông lúc nửa đêm như vậy, thằng Đức vô tích sự ấy mà. Nhưng tôi cứ nghĩ nghĩa tử là nghĩa tận. Quân dập máy.

Ngày đưa ma Đức chúng tôi đều có mặt. Sau lớp kính mặt Đức rất thanh thản. Cái chết của Đức là cái chết vô nghĩa nhất. Đức sang đường và bị xe máy tông vào. Đó là lần sang đường cuối cùng của Đức. Nhưng Đức vẫn chưa t́m ra con đường nào định đi.

Sáng kiến của tổng biên tập.

Tổng biên tập đi tập huấn ở nước ngoài về, học được nhiều cái mới. Cái mới nhất mà dễ áp dụng nhất là dưới mỗi bài viết của phóng viên th́ để số điện thoại di động và ảnh chân dung. Đó là cách tốt nhất kéo độc giả lại gần với tác giả. Mấy phóng viên nam th́ coi đó là chuyện vặt. C̣n mấy phóng viên nữ lại là chuyện lớn. Cái việc chụp thiên hạ lên báo, thôi th́ có nḥe có xấu một tí cũng chả sao. Ai có khó tính đến mấy th́ khi nghe lời trần t́nh của bản báo rằng, đó là do lỗi in ấn, cũng đành bỏ qua. Chả lẽ lại đi kiện mấy cái máy in à? Bây giờ chính ḿnh lên báo th́ lại là chuyện khác hẳn. Chả lẽ lại để cái mặt mộc, không được xinh đẹp mấy mà phô lên báo. Thế là phải chụp bằng được cái ảnh đẹp. Mấy phóng viên nữ để ảnh dưới bài viết trông ai cũng như hoa hậu, trẻ trung xinh đẹp thế.

Mà cũng rất lạ chứ. Tai họa đầu tiên giáng xuống ngay một “em” phóng viên trung niên. Em trung niên, chồng cũng trung niên. Em ti ma ki, chồng cũng ti ma ki. Em hay trái gió giở trời th́ chồng cũng hay trúng gió. Vậy nên cuộc sống chăn gối của vợ chồng em trung niên đang trong thời kỳ, vui th́ ít mà nguưt th́ nhiều. Đúng lúc vợ chồng em trung niên vừa lâm trận kiểu đứt gánh giữa đường xong. Chưa kịp nguưt nhau, mới chỉ mỗi người quay đi một phía th́ điện thoại đi động của em phóng viên trung niên kêu tít tít. Em trung niên có cuộc sống lành mạnh nên chẳng có tật giật ḿnh. Em cứ nằm ́. Ông chồng th́ tức khí, bí bách bèn trở dậy lấy máy của vợ đọc tin nhắn. Đọc xong ông chồng gầm lên, á à thế là tao đă hiểu rồi. Tao đă hiểu v́ sao mà mày nằm ́ ra như khúc gỗ rồi. Mày khốn nạn quá. Ông chồng hộc lên rồi ngă lăn ra đất. em phóng viên trung niên vội vàng bật dậy đỡ chồng. Ông chồng vốn có tiền sử cao huyết áp, không khéo đột quị th́ nguy. Ông chồng đạp em phóng viên trung niên ngă lăn quay ra đất. Em phóng viên trung niên vồ lấy cái máy điện thoại để xem tin nhắn ǵ mà khủng khiếp thế. Tin nhắn viết thế này: Dit nhau voi anh khong Hai Hương. Ối giời đất ôi. Em phóng viên trung niên ngă lăn kềnh ra đất, ngực đau thốc lên.

Tổng biên tập đích thân ra tay t́m hiểu nguyên nhân vụ việc. Tổng biên tập vốn xưa là công an điều tra nên chỉ có hai cuộc điện thoại đă t́m ra chủ nhân của tin nhắn trên. Đó là một tay giám đốc một công ty. Tay này thôt lộ rằng đọc báo thấy em Hai Huong xinh đẹp, trẻ trung quá, lại sẵn số điện thoại của em nên đêm về mới mơ tưởng đến em, nên nhắn tin để làm quen, mong được kết bạn.

Sau đó Tổng biên tập không để số điện thoại và ảnh phóng viên dưới những bài viết của họ nữa.

Thế là một việc Tổng biên tập học được ở nước ngoài áp dụng ở báo nhà bị phá sản.

ối cha ôi là cha ôi.

Tôi làm ở ban bạn đọc của tờ báo T. Tôi tiếp nhận đơn thư khiếu tố khiếu nại đơn tố cáo ư kiến bạn đọc và đường dây nóng. Một hôm có một người đàn ông và người đàn bà đeo khăn tang đến chỗ tôi trong trạng thái vô cùng giận dữ để tố cáo một việc.

Vụ việc này như sau: Ông H là cha của họ già yếu mà chết. Do chưa chuẩn bị xong việc tang ma, vả lại ông thầy xem giờ cũng phán rằng chưa thể lo việc chôn cất ngay mà phải ba ngày nữa , phải là ngày Tư và  Dần mới niệm được. Thời tiết nóng bức nên họ phải gửi xác cha già vào nhà lạnh của nhà tang lễ X. Nhân viên nhà tang lễ đă nhận xác cha già của họ và quàn ở ngăn tủ N1 của nhà lạnh. Có giấy biên nhận hẳn hoi. Đúng ngày Tư, đầu giờ Dần con cháu kéo đến nhà lạnh để niệm cha. Trời mới tờ mờ sáng người bảo vệ vừa mở cửa vừa lầu bầu ngái ngủ. Con cháu ông H, lồng rồng kéo nhau thẳng đến ngăn tử N1. Mấy người phụ nữ bám quanh ngăn tủ N1 gào khóc cha thảm thiết, ối cha ôi là cha ôi, cha bỏ chúng con mà đi, bây giờ cha nằm lạnh lẽo thế này cha ôi. Mấy người đàn ông lặng lẽ gạt nước mắt. Khoảng mười phút sau cơn đau buồn tạm lắng. Mấy người đàn ông chuẩn bị quan tài, vải xô.. để niệm cha. Khi sự chuẩn bị xong xuôi họ bèn mở ngăn tủ ra. Ối trời cao đất dày ơi trong ngăn lạnh một con lợn đă được cạo lông trắng hếu. Đúng lúc đó th́ người bảo vệ của nhà lạnh vội vàng chạy đến, hớt hải nói: Vô cùng xin lỗi gia đ́nh. Ông H đă được chúng tôi chuyển sang ngăn bên này nhưng bận quá thành ra không báo được với gia đ́nh. Chúng tôi vô cùng xin lỗi gia đ́nh.

Người đàn ông (xưng là con trai ông H) kể xong sự viện th́ có vể như cơ giận cũng đă nguôi ngoai. Người đàn ông nói với tôi:

-Xin nhà báo điều tra giúp rồi đưa lên báo, chứ ai lại để lợn nằm cùng với người như vậy c̣n đạo lư nào nữa không? Khốn khổ thân cha già của chúng tôi. Chúng tôi để cha già nằm lạnh lẽo như vậy rồi đi khóc một con lợn.

Người đàn ông đưa cho tôi những chứng cớ kèm theo: một giấy biên nhận của nhà lạnh không lấy số tiền của gia đ́nh v́ có sự sai sót.

Sự việc được tôi báo cáo lên tổng biên tập. Tổng biên tập bèn cử phóng viên đi điều tra. Sự việc điều tra cũng không có khó khăn ǵ. Đó là vào mùa hè nhà lạnh thi thoảng có cho những người giết mổ lợn gửi nhờ lợn giết từ nửa đêm để sáng mang ra chợ bán. Trời nóng nực, lợn giết sớm nếu cứ để ở ngoài th́ chóng ôi.

Bài báo được phóng viên viết xong tŕnh lên tổng biên tập. Tổng biên tập đắn đo măi rồi quyết định không cho đăng nữa. Chỉ gửi công văn báo cáo sự việc lên cơ quan chủ quản của nhà tang lễ kia.

Phóng viên bèn phản đối tổng biên tập:

- Các ngăn đá để những xác người chết như vậy rất nhiều vi khuẩn của những bệnh tật. Vô cùng nguy hiểm. Nay con lợn mổ rồi lại để nằm trong đó th́ các loại vi khuẩn sẽ nhiễm vào đó. Rồi thịt lợn bị nhiễm vi khuẩn bệnh tật đó sẽ được bán làm thức ăn. Bệnh tật sẽ bị lây lan rất nguy hại.

Tổng biên tập thủng thẳng nói:

-Nào đă chết ai mà rộn. Cái hồi thành phố bị lụt đó cậu chả chụp cái con lợn mở rồi được kéo lê trong nước lụt đó thôi. Nước cống nước rănh bẩn hơn hay ngăn đá đựng xác bẩn hơn. Cái hồi nước lụt th́ c̣n có cớ mà đăng chứ bây giờ mà đăng chuyện này họ lại bảo báo lá cải chạy theo thị hướng tầm thường của thị trường. Rồi họ đóng của báo ba tháng, hỏi cậu lấy ǵ mà ăn, chả đói nhăn răng ra. Hiểu chưa?

Phóng viên găi đầu găi tay rồi bảo:

-Dạ thưa anh em hiểu rồi ạ.

Và nhớ, nhớ là đừng có mở mồm xin lỗi đấy nhé.

T nghe tin thủ trưởng cũ bị nạn bèn vội vàng đến thăm. Nguyên cái việc thủ trưởng cũ, đă về hưu mà lại được nhân viên cũ đến thăm như vậy th́ hẳn là thủ trưởng cũ cũng đáng là một con người cần được đến thăm.

T làm việc dưới thời thủ trưởng cũ hơn 5 năm. Có nhiều việc T không hẳn là đă đồng ư với ông Ch, thủ trưởng cũ. Nhưng cái mà T phục ông là ông luôn luôn trực sẵn lời xin lỗi ở cửa miệng. Cái thời bao cấp cơ quan cấp viện của T chỉ có mấy gian nhà xây cấp 4, đất c̣n thừa cỏ mọc tốt um. Có mấy chị phụ nữ bèn nghĩ cách trồng rau cải thiện. Một lần ông Ch đi ra nhà vệ sinh th́ gặp chị H xách xô phân đi tưới cho cà. Chị này vốn không từ nông dân mà ra nên nh́n thấy cứt đă kinh, nay lại c̣n tự tay đi múc cứt nên chị ra tay xách xô cứt c̣n mắt th́ nhắm chặt mồn nhổ ph́ ph́. Mắt nhắm chặt nên chị H không nh́n thấy thủ trưởng, lại c̣n cứ phăm phăm bước. Thành ra khi hai người chạm vào nhau th́ cả xô cứt đổ hết vào ông Ch. Chị H mở mắt ra hoảng hồn hét toáng lên. C̣n ông Ch th́ mặt cũng trắng bệch ra và mồn th́ không ngớt tuôn ra những câu xin lỗi: ôi cô H ơi, tôi xin lỗi cô. Tôi sơ ư quá để đến nỗi thành ra thế này, thôi xin cô bỏ qua cho tôi. Chị H không c̣n biết nói sao nữa cứ mặc cho hai tay dính cứt mà dơ lên trời.

Một lần khác th́ là sau khi lên lương. Tay G, nhân viên pḥng nghiên cứu không được lên lương. Lư do là v́ tay này chân ngoài dài hơn chân trong. Hắn luôn bỏ cơ quan để đi làm ngoài. Thật ra cái hồi đấy th́ ai mà đi làm ngoài được là quá tốt. Là phải có tay nghề tốt mới được đi làm ngoài. Không đi làm ngoài th́ đến cơ quan cũng ngồi chơi xơi nước, uống nước chè, hút thuốc lào và đánh rắm vặt. Viện nghiên cứu th́ có việc ǵ mà làm đâu. Hội đồng lương không xét cho G là cũng có phần ghen tị v́ nó lại được đi làm ngoài. Tay G, nếu biết điều th́ cũng nên cho qua việc đó. Bởi cứ chiểu theo qui định th́ G cũng đă vi phạm rồi. Nhưng G lại là tay không biết điều. G tức tối lên pḥng thủ trưởng để hỏi cho ra nhẽ. Ông Ch thấy G hùng hùng hổ hổ bước vào pḥng th́ đă vội vàng chạy ra:

-Xin lỗi G có việc ǵ mà tức giận vậy?

-Tại sao ông không cho tôi lên lương? Mọi việc ông giao tôi đều làm tốt cơ mà.

-Xin lỗi G nhé. Tớ biết vậy nhưng chủ tịch công đoàn bảo là cậu không đi làm đủ giờ.

-Đủ giờ là đủ giờ nào ông nói cho tôi nghe xem. Đến đây chỉ ngồi chơi như chúng nó th́ tôi không ngồi được ê đít lắm.

-Ấy xin lỗi G, cậu đừng nói vậy. Th́ người ta lên lương để cho cậu đến ngồi chơi ở cơ quan mà. Giờ cậu không đến ngồi chơi ở cơ quan th́ người ta không lên lương cho cậu.

-Trời đất, thế mà ông đồng ư với chúng nó à?

G tức điên người vơ lấy cái nghế dơ lên đầu.

Ông Ch tưởng sắp bị G phang vào đầu bèn lấy hai tay ôm chặt lấy đầu, rồi bảo G:

-Cậu đừng đánh tớ, cậu đánh tớ chết rồi th́ lấy ai kư quyết định lên lương cho cậu.

Ông Ch là một tiến sỹ khoa học. Các công tŕnh khoa học của ông được báo chí nước ngoài ca ngợi rầm rộ.

Khi T đến thăm ông Ch th́ G cũng đến thăm ông. G bây giờ là một nhà doanh nghiệp rất thành đạt.

Ông Ch lẩy bẩy định ra khỏi giường để tiếp chúng tôi. Trông thần sắc ông già mới ngoài 70 tuổi hồng hào khỏe mạnh chỉ có điều chân ông bị què nên dịch chuyển khó khăn. Ông thở dài đến sượt rồi không cố ra khỏi giường nữa. Chúng tôi kéo ghế đến ngồi cạnh giường ông. Ông lảng ánh mắt nh́n của chúng tôi. Ông lại thở dài đến sượt. G nh́n ông Ch rồi bắt đầu cười. Ban đầu th́ c̣n cười kiểm soát được. Lát sau th́ G cười như hóa dại. Cười đến giàn giụa cả nước mắt. Ông Ch vẫn yên lặng. Cười chán rồi G mới nói:

-Ông lại giở cái bài xin lỗi ra chứ ǵ. Ông kể đi chúng tôi nghe với. Kể đi rồi tôi dạy cách cho ông. Lần sau ông không què nữa.

Bấy giờ ông Ch mới thủng thẳng kể:

-Ḿnh đang đi bộ ở lề đường bên phải. Các cậu nhớ nhé, lề đường bên phải. Có hai thằng thanh niên. Thanh niên nhé chứ không phải oắt con nhé. Nó vừa đi xe máy nó vừa bấm điện thoại di động. Thế là nó đâm sầm vào ḿnh. Nó ngă chổng kềnh ra. Ḿnh th́ không ngă. Ḿnh mới đỡ chúng dậy và tiện mồm xin lỗi. Câu xin lỗi của ḿnh như là câu thần trú vậy. Rơ ràng ḿnh thấy chúng đang nằm dưới đất như là bị thương nặng lắm. Vậy mà chúng vùng ngay dậy túm lấy ḿnh chửi: thằng già kia mày đi thế à? Mày đâm vào chúng ông. Ḿnh mới căi lại: Chính các anh đâm vào tôi các anh ngă đấy chứ. Tôi đang đi bộ cơ mà. Một thằng mới đạp cho tôi một nhát làm tôi ngă nhào xuống đất, rồi nó bảo: Chúng ông đâm vào mày th́ việc đéo ǵ mày phải xin lỗi chúng ông. Mày lại định lên mặt đạo đức để dạy chúng ông à? Đồ trí thức rắm rít. Nói xong chúng nhảy lên xe phóng đi. C̣n ḿnh th́ què lê ra như thế này đây.

-Ối ông Ch ơi là ông Ch ơi. G lại cười như nắc nẻ. Tôi đă đoán không sai là ông lại dở bài xin lỗi ra mà. Ông có biết không hai cái thằng mà ông bảo là thanh niên đó, chúng là cái loại oắt con của trí tuệ và đạo đức nhưng lại là bợm già trong việc đụng trạm giao thông. Bởi chính bọn chúng là những kẻ góp phần làm cho việc giao thông ở xứ xở này rồi loạn. Chúng chính là điểm đen của giao thông, rất dễ xóa nhưng lại không ai muốn xóa. Tôi có thể nói với ông cả một chuyên đề về vấn đề này. Nhưng thôi để khi khác. Khi chúng đụng tay lái vào ông, chúng ngă xe chúng vội nằm kềnh ra để thoát tội. Trong trường hợp này là để thoát tội chứ không phải ăn vạ, v́ ông là ông già đi bộ ở lề đường bên phải, v́ chúng chưa biết là ông có bị thương hay không? Nên cách tốt nhất là chúng cứ nằm ́ ra đấy đă. Ông không bị thương hay bị ngă, ông lại c̣n đỡ chúng dậy và xin lỗi. Thế là chúng điên lên chúng cho ông ăn đ̣n là đúng rồi. Ông là vật cản trên đường chúng đi. Ông hiểu chưa?

-Thế à? Bài giảng hay quá cậu ạ? Vậy lần sau tớ phải làm thế nào?

-Bận sau á? Ông nhớ nhá. Ông chưa ngă th́ ông cũng cứ phải lăn kềnh ra đất. Ông nằm im như chết rồi. Sau đó là ông rên rỉ. ông nhắm chặt mắt lại và rên rỉ. Và nhớ, nhớ là đừng có mở mồm xin lỗi đấy nhé.

Trong đối tác có đối tượng, trong đối tượng có đối tác.

Đối tượng là ai? là người. Vậy sao không gọi ngay là người? À là để dễ gọi trong một số trường hợp. Ví như đối tượng đang có lệnh truy nă, đối tượng ăn cắp vặt, đối tượng có tiền án tiền sự.. Vậy có nghĩa là đối tượng là để chỉ những người xấu? không đúng v́ đối tượng đảng, sao gọi người xấu được.

Đối tác là ai? là người. Vậy sao không gọi là người? À là để dễ gọi trong một số trường hợp. Ví như đối tác làm ăn, đối tác chiến lược..

Và câu chuyện bắt đầu.

Những người làm báo (có thẻ nhà báo) trong cơ quan báo chí (cơ quan nhà nước) hàng tuần phải cử người (từ trưởng ban biên tập trở lên) đi họp giao ban báo chí ban tư tưởng văn hóa TW (là trước đây) c̣n bây giờ là giao ban báo chí do ban tuyên giáo TW và cục báo chí tổ chức. Trong cuộc giao ban đó có một số tờ báo sẽ bị phê b́nh khiển trách sỉ vả và dọa đóng cửa. Một số tờ báo sẽ được khen ngợi. Và sau cùng là điểm nhấn, một số điều không được đăng báo (cấm chỉ) một số điều buộc phải đăng (bắt buộc). Cấm chỉ và bắt buộc tội là bằng nhau. Đó là những công việc hoàn toàn b́nh thường. Giống như nội qui, qui chế vậy.

Nhưng hôm nay tổng biên tập đi giao ban báo chí về phổ biến lại cho phóng viên: đồng chí Q có nhắc đi nhắc lại rằng, vấn đề TQ là vấn đề rất nhạy cảm, các đồng chí phóng viên đi viết bài phải rất chú ư. Vấn đề TQ là trong đối tác có đối tượng và trong đối tượng có đối tác. Các đồng chí biên tập viên phải canh cửa cho thật cẩn thận. Để lọt những bài báo nhạy cảm là chúng tôi sẽ phạt nặng. V́ các đồng chí biết đấy, bây giờ mà tờ báo của chúng ta bị đóng cửa th́ ngần này con người sẽ chết đói. Nhớ chưa.

Tất nhiên là các phóng viên đều nhớ làm ḷng điều đó. Chỉ có điều họ không hiểu thấu đáo cái câu đồng chí Q nói: trong đối tác có đối tương, trong đối tượng có đối tác là như thế nào? Họ thử diễn nôm: trong đối tác làm ăn có đối tượng trộm cắp, trong đối tượng ăn cướp có đối tác làm ăn. Hoặc là: trong đối tác làm ăn có đối tượng đảng, trong đối tượng đảng có đối tác làm ăn. Xem ra cái sự diễn nôm sau không đúng v́ đối tượng đảng và đối tác làm ăn chẳng có ǵ liên quan với nhau cả. Khó khó thật.

Nụ hôn listerin.

 Vào một cơ quan nhà nước đều có một bản nội qui có nhiều điều. Một trong những điều đó là qui định thời gian đến cơ quan làm việc: Mùa hè: sáng bắt đầu từ 7.30 đến 11.30; chiều từ 13.00 đến 17.00. Mùa đông: sáng từ 8.00 đến 12.00; chiều từ 13.00 đến 17.00. Thời gian nghỉ trưa vào mùa hè là 1.30 phút. Mùa hè ở xứ này nóng chẳng làm được việc ǵ nên buổi trưa phải để thời gian nghỉ dài hơn mùa đông 30 phút. Dẫu vậy có một việc mà bất kể mùa đông hay mùa hè đều diễn ra rất tốt đẹp. Nhiệt độ không ảnh hưởng ǵ đến sự tốt đẹp của nó. Đó là nụ hôn listerin.

Nụ hôn listerin vô cùng ngọt ngào và hưng phấn. Bởi nó diễn ra trong một thời gian vô cùng gắp gáp và độ chín cũng đă đến phần muồi. Hành tŕnh của nụ hôn listerin diễn ra như sau. Chàng (hoặc nàng) phôn cho nàng (hoặc chàng) đi ăn trưa, đó là khúc khởi đầu. Theo các nhà khoa học th́ thời gian để người đàn ông phải ḷng một người đàn bà chỉ có trong 6,5 giây. C̣n thời gian để người đàn bà phải ḷng người đàn ông th́ lâu hơn, khoảng 10 giây. Trong bữa ăn trưa đó sẽ là thời gian quyết định xem họ có phải ḷng nhau hay không? Nếu có (mà c̣n thời gian) th́ họ sẽ cùng nhau bước vào giai đoạn 2. Đó là sẽ đến một nhà nghỉ. Nếu là lần đầu tiên, sau bữa ăn, bước ngay vào giai đoạn hai th́ nàng sẽ không kịp chuẩn bị. Trong túi xách của nàng sẽ không có listerin. Nhưng dứt khoát là nàng sẽ vào một quán nước để mua kẹo cao su. Trong lần hẹn ḥ sau nàng sẽ chủ động mua sẵn một lọ listerin nhỏ.

Tại sao lại listerin nhỉ? Một câu hỏi có lẽ rất khó trả lời với người phương tây nhưng lại rất dễ trả lời với người ta. Xứ sở này có đồ ăn rất ngon, bởi nó được chế biến bằng rất nhiều gia vị. Trong đó có hai loại gia vị chủ yếu là hành và tỏi. Hành và tỏi khi phi lên th́ thơm lừng. Khi ăn th́ cũng rất ngon. Nhưng chao ôi khi thở ra th́ chết khiếp. Nàng công chúa hạt đậu khi xưa ngủ trên 12 lần đệm mà một hạt đậu nhỏ cũng đă làm cho nàng đau hết ḿnh nẩy.Th́ đảm bảo rằng khi nàng ngửi phải hơi thở của chàng hoàng tử vừa ăn tỏi sống với rượu nếp cái hoa vàng th́ đảm bảo rằng nàng sẽ chết đến 60 kiếp mà chưa dám lộn lại kiếp người. Những nàng và chàng ở xứ sở này không phải là công chúa hạt đậu và họ cũng đă quen với những hơi thở hành tỏi rồi. Nhưng hôn nhau th́ lại là chuyện khác. Nụ hôn ngọt ngào đến vậy mà chẳng lẽ lại bị ngưng lại chỉ v́ mùi hành tỏi ư? Vậy là listerin phát huy tác dụng. Listerin là sản phẩm ngoại nhập nên rất tốt.

Khi cửa pḥng nghỉ sập lại nàng vào trong pḥng tắm lấy lọ listerin ra chiêu một ngụm rồi xúc miệng. Listerin có mùi bạc hà, cay cay, ngọt ngọt. Chàng bước vào sau ôm lấy nàng từ phía sau lưng. Chàng đặt một cái hôn vào cổ nàng. Nàng đẩy chàng ra đưa cho chàng lọ listerin. Chàng hiểu điều nàng muốn nói. Chàng chiêu một ngụm listerin rồi xúc xúc trong miệng một lát rồi nhổ vào labo.

 Và nụ hôn listerin bắt đầu, thơm mùi bạc hà, cay cay, ngọt ngọt và vô cùng quyến rũ.

ăn cắp vặt.

Dân gian có câu: Tin bợm th́ mất ḅ, tin bạn th́ mất vợ. Nhưng câu chuyện của ngài giáo sư văn học lại chỉ là hành động ăn cắp vặt.

Giáo sư Ng, người mà tôi rất yêu quí. Đơn giản v́ ngài cũng quí tôi. Ở đời người ta cứ đi t́m những cái sự rắc rối không đâu để những lư do đơn giản mà đúng đắn nhất th́ lại bỏ qua. Giáo sư Ng có một gia đ́nh rất đặc biệt. Sự đặc biệt có của một gia đ́nh có thể là do có một con chó đặc biệt, một con mèo đặc biệt, một đứa con đặc biệt... Sự đặc biệt của gia đ́nh giáo sư Ng là bà vợ đặc biệt. Sự đặc biệt của bà vợ có kể hàng ngàn trang sách cũng không xuể. Sự đặc biệt của bà không theo chiều hướng tử tế đến nỗi nhiều người không muốn dây với bà. Bạn của giáo sư Ng cũng là những giáo sư đáng kính. Nhưng nếu họ đến nhà gặp lúc bà không tử tế th́ bà cũng đuổi ra khỏi nhà. Khi bà vừa đuổi một vị giáo sư ra khỏi nhà mà lại có ngay một học tṛ của giáo sư Ng đến th́ bà nói rất tử tế rằng: Xin lỗi cháu, cô không thể mời cháu vào nhà được v́ cô đang bận.. vừa xong có thằng giáo sư P đến mà cô c̣n đuổi ra khỏi nhà.

Ấy vậy mà có một vị giáo sư N, bạn thân của giáo sư Ng lại phải ḷng vợ của Ng. Họ phải ḷng nhau chết mê chết mệt, đến nỗi họ mất cả cảnh giác. Giáo sư N thường kiếm cớ đến nhà giáo sư Ng để được gần gũi với bà vợ của Ng. Thực ra giáo sư Ng cũng là người đặc biệt. Giáo sư có thói quen, bạn đến nhà chơi th́ bạn cứ làm ǵ mặc bạn, c̣n giáo sư cứ việc ḿnh làm. Bởi vậy giáo sư N đă lợi dụng ngay chính sự đặc biệt của bạn ḿnh. Giáo sư N đến nhà giáo sư Ng, chào hỏi nhau xong, uống chén nước chủ mời xong th́ cầm lấy một quyển sách đọc. Một lát th́ đứng lên vào nhà bếp. Vợ giáo sư Ng đă chờ sẵn ở đó. Họ ôm choàng lấy nhau. Môi xoắn vào môi. Chao ôi nụ hôn đánh cắp sao mà ngọt ngào đến vậy. Thời gian như ngưng đọng trong nụ hôn của họ. Giáo sư Ng bỗng muốn uống một cốc nước mát bèn đi vào bếp. Giáo sư bắt gặp họ đang hôn nhau bèn bỏ đi ra ngoài. Nghĩ thế nào ông bèn quay lại, thủng thẳng nói vào mặt bạn: trên đời này tôi ghét nhất là kẻ ăn cắp vặt. Nghe bạn nói vậy giáo sư N lặng lẽ ra về. Từ đó không bao giờ đến nhà Ng chơi nữa, nhưng họ vẫn là bạn thân với nhau.

Rất lâu sau chuyện đó vợ giáo sư Ng đi đường gặp giáo sư N đèo một người phụ nữ. Mấy ngày sau có một học sinh của giáo sư Ng đến chơi. Vợ giáo sư Ng rất tử tế mời vào nhà, pha trà cho uống. Rồi vợ giáo sư Ng hỏi người học sinh kia rằng, em có học thằng giáo sư N không? Học sinh trả lời: có ạ. Thế à? Vợ giáo sư Ng nói, mấy hôm trước cô thấy N đèo con nhà thơ Nh. Lồn con này dí vào lưng nó. Thôi uống xong nước rồi về đi.

Thủ trưởng ơi cứu em với.

Câu chuyện này do một cựu chiến binh già kể cho tôi nghe. Tôi sinh sau đẻ muộn nên không được tham gia vào hai cuộc chiến tranh thần thánh của đất nước. Người cựu chiến binh già đó nói với tôi rằng: tôi đă chứng kiến rất nhiều cái chết, cậu bảo chiến tranh không có cái chết sao gọi là chiến tranh được. Nhưng cái chết này ám ảnh tôi nhất, làm tôi đau đớn nhất, làm tôi mất niềm tin nhất, làm tôi khốn khổ nhất mà tôi không thể thù hận được. Sau đó tôi tự rút ra được bài học, nếu chẳng may tôi bị rơi xuống suối khi nước lũ đang cuồn cuộn chảy tôi sẽ không dơ tay lên kêu cứu mà tôi sẽ ngụp đầu xuống nước để t́m một rễ cây hoặc bụi cỏ. Tôi sẽ bám vào đó để tự cứu ḿnh. Không, không khi nào tôi dơ tay về phía thủ trưởng để kêu cứu: thủ trưởng ơi cứu em với.

Tôi có thể kể nói với câu tên của người đó nhưng tôi cũng không nói đâu.Bởi v́ ông ta quá nổi tiếng, nhất là sau chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Nhưng có điều này th́ tôi nói với cậu nhé. Đó là mỗi lần xem ti vi hoặc là nghe đài phát thanh cứ nghe đến tên ông ta là tôi tắt ngay đi. Tôi không phải là người nhớ lâu thù dai. Chỉ v́ khi nghe đến tên ông ta th́ tôi lại nhớ đến cái bàn tay dơ lên và đôi mắt cầu khẩn của người lính đó. Nó ám ảnh tôi ngày này qua ngày khác làm cho tôi không sống yên ổn.

Cậu lính đó cùng tiểu đội với tôi. Sau đó được nhấc lên làm cần vụ cho thủ trưởng. Cậu lính đó quá cần mẫn. Lần đấy cậu cùng thủ trưởng đi thị sát chiến trường. Con suối mùa nước lũ đă cản bước chân của thủ trưởng. Thủ trưởng quá sốt ruột. Bởi ở bên bờ bên kia có một vị thủ trưởng cấp cao hơn thủ trưởng. Thủ trưởng sốt ruột muốn gặp vị thủ trưởng cấp cao đó. Vị thủ trưởng cứ săm săm đi đến mép suối. Cậu cần vụ đi theo để bảo vệ thủ trưởng. Cậu bé non dại lại cứ nghĩ rằng nhỡ đâu thủ trưởng sẽ trượt chân xuống suối nên cứ đứng sát méo suối để trông chừng. Thủ trưởng cáu gắt với lính cần vụ, đừng có đi theo tôi nữa. Rồi thủ trưởng đi dọc bờ suối. Đến một cái cây ngả ra suối, nước mấp mé với thân cây th́ thủ trưởng ngồi xuống đó. Chú lính cần vụ bị thủ trưởng gắt nên không dám đi theo. Loay hoay thế nào mà trượt chân xuống suối. Nước suối chảy cuộn cuộn cuốn người lính đi. Khi chúng tôi chạy đến bờ suối th́ chú lính đă bị nước cuốn xa vài chục mét, đến gần cái cây có thủ trưởng ngồi. Chúng tôi nh́n thấy rất rơ tay chú lính dơ cao và tiếng chú kêu rất to: thủ trưởng ơi cứu em với. Chúng tôi đều chắc mẩm rằng thủ trưởng sẽ đưa tay ra v́ việc đưa tay ra không có khó khăn ǵ. Chỉ cầu đưa một tay ra và tay kia th́ bíu lấy một cành cây xum xuê ở bên cạnh. rồi lính chúng tôi sẽ ào lại giúp sức. Nhưng không. Thủ trưởng vẫn ngồi im khoanh tay trước ngực. Chú lính bị nước cuốn xa hơn. Tôi đă chạy dọc bờ suối để gào tên bạn. Chú lính đó đâu để cho nước lũ nhấn ch́m ḿnh nhanh thế đâu. Chú lính đă vật lộn với nước lũ đến được gần bờ. Một người lính trên bờ bẻ được một cành cây chạy theo thả xuống nước để cho chú lính bấu vào đó. Chỉ có cách một cánh tay. Chú lính ơi dơ tay ra đi, bíu vào cái cành. Dơ tay ra đi nào. Không, cánh tay không dơ lên chỉ có đôi mắt nh́n chúng tôi. Đôi mắt nh́n chúng tôi đầy mỉa mai và nhạo báng. Chú ính từ từ ch́m xuống. Từ từ ch́m xuống.

Câu chuyện tiếu lâm hay nhất của bộ lạc Ec.

Bộ lạc Ec đă thoát khỏi thời kỳ mông muội. Bằng chứng là họ đă có hiến pháp và các bộ luật. Ví dụ liên quan đến bộ khẩu của con người th́ bộ lac Ec đă có hiến pháp ghi rằng: được tụ do ngôn luận. Tức là được tự do nói. Có nghĩa là tôi muốn nói để bày tỏ các cung bậc t́nh cảm của tôi. Tôi cũng không hiểu được là cái sự tiến bộ của bộ lạc Ec có hơn cái thời kỳ mông muội hay không? Bởi v́ cái thời mông muội khi chưa có hiến pháp và các bộ luật th́ người dân của bộ lạc dạy nhau rằng, trăm năm bia đá th́ ṃn ngàn năm bia miệng vẫn c̣n trơ trơ. Có nghĩa rằng th́ là khi anh c̣n sống đừng làm điều ǵ thất đức để dân ghi bia miệng. Bia miệng chính là lời nói. Nhưng bộ tộc Ec này rất phức tạp về lời nói, lời nói gió bay, lời nói đọi máu. Có nghĩa là từng hoàn cảnh mà lời nói gió bay lên trời rồi làm sao mà gói lại được nữa. Lại có hoàn cảnh lời nói là đọi máu, chỉ v́ một lời nói mà máu phải đổ.

Khi bộ lạc Ec xây dựng hiến pháp lại không ghi lại những lời của các bậc tiền bối xưa về lời nói mà họ lại cứ ngó sang những nước khác. V́ thế họ mới ghi trong hiến pháp là tự do ngôn luận. Ấy là họ đánh lừa mấy thằng trẻ con ti toe học đ̣i thôi. Trong bộ luật h́nh sự có điều 88 để trói cổ mấy thằng ranh con ti toe học đ̣i chích dẫn hiến pháp. Chúng mày cứ tự do nói đi, cứ tự do bày tỏ tư tưởng của chúng mày đi. Điều 88 của bộ luật h́nh sự sẽ trói gô cổ chúng mày lại. Bao nhiêu thằng ranh con ngựa non háu đá đều phải chui vào rọ v́ điều 88 này rồi mà chưa sáng mắt ra à?

Thế rồi câu chuyện tiếu lâm bắt đầu được kể như sau: có một người dân bất b́nh viết lên bức tường của tộc trưởng: Vit Vii Viii là con chó. Vit Vii Viii là tên của ngài tộc trưởng đáng kính. Mấy hôm sau người dân kia bị bắt và bị mang ra xét xử. Sau khi viện kiểm sát đọc bản luận tội và ṭa nghị án. Ṭa tuyên án người dân kia như sau: Thảo dân Dit Dii Diii chịu án 6 tháng tù, cho hưởng án treo v́ đă làm bẩn nơi công cộng; Chiểu theo điều 88 của bộ luật h́nh sự phạt Dit Dii Diii 20 năm tù giam v́ làm lộ bí mật quốc gia và âm mưu lật đổ. Tổng cộng h́nh phạt 20 năm tù giam