PHỐ SẠCH

 

Bây giờ ḿnh có chương tŕnh làm sao đường phố sạch sẽ như Singapore. Như Singapore thi khó, đây là nước đường phố nổi tiếng cực kỳ sạch sẽ và con người lịch sự. Họ đă phải  kiên tŕ mỗi ngày nỗ lực trong 20 năm mới được như ngày nay – C̣n ta th́ cần bao nhiêu năm chỉ để được tươm tất đàng hoàng thôi, khoan nói  "như" ai hết cả.

 

Mọi người đều công nhận vấn đề tự giác quan trọng hàng đầu, nhưng h́nh như dân ta quan niệm hơi khác thiên hạ. Tự giác đây là nhà ḿnh cần giữ sạch sẽ, th́ bà con quét hất rác ra đường v́ đường phố không phải của riêng ḿnh - đó là những người có khả năng không vất vưởng trên hè phố. Đến nỗi ở làng nọ có nơi đề tấm bảng : "Đừng đem rác về nhà và chuyển sang người khác". Một số thành phố mới đây thấy xuất hiện viết trên tường những nơi có đống rác "Cấm đổ rác xà bần", nhưng bên dưới vẫn ê hề v́ ai cũng tưởng chuyện rác rưởi đă có nhân viên khâu này lo, ngay cả đă đựng trong bao nhưng không túm lại, đứng xa xa vất đi th́ linh tinh thứ lại tung tóe mặc kệ. Tự giác đây là xe ḿnh th́ không nên có giấy vụn, bèn vất ra đường, v́ đường không phải của riêng ḿnh - đó là người có khả năng tậu xe Rim hay ô tô, có đời sống ổn định từ thường thường bậc trung đến kha khá hoặc giàu có. Ngay cả trên băi biển, thiên hạ tụ tập ăn nhậu xong đứng lên đi, thản nhiên bỏ lại đống vỏ chai hộp thiếc xương cua xương cá xương heo lá chuối ny lông giấy báo… đủ lọai – đó là những người có có khả năng ngắm biển chiều và biết thưởng thức nơi thoáng mát. Đành rằng có nhân viên quét băi, nhưng giữa khoảnh khắc nhậu xong bỏ đi đến phiên cào sạch băi, nhỡ em bé hay cụ già nào dẫm phải xương cua vỏ chai th́ đâu c̣n là chuyện của dân nhậu nữa! Dĩ nhiên nhiều nơi không có thùng rác công cộng th́ chắc chắn chẳng ai muốn bọc rác trong ḿnh, và mặc dù người  ta biết dùng bao b́ nhưng vất rác tùy tiện vẫn khoẻ hơn. Và không có nhà vệ sinh công cộng (và phải giáo dục việc dùng đúng tiêu chuẩn vệ sinh) th́ chắc chắn dân ta vẫn mang bịnh "đái đường" thôi !

 

Ngoài đường phố bao ny lông dập d́u. Ḿnh đang ở thời kỳ quá độ bao ny lông. Nhà văn Tô Ḥai nói "cả trăm năm" th́ hơi quá, nhưng theo nghiên cứu khoa học th́ thời gian để một bao ny lông hoàn  toàn tan biến trong thiên nhiên phải cần 25 năm. Thời gian đó đủ để diện tích cây xanh và cống rănh bị tù ám tiêu diệt. Trong tiệm ăn b́nh dân người ta không quét dọn, quan niệm phải để rác rến như vậy mới câu được khách, hoặc do mê tín sợ quét rác là một cách "đuổi thần tài" đi. Có giỏ dưới bàn nhưng thực khách vẫn thói quen ném bừa giấy lau xuống đất, nhân viên tiệm khi lau bàn cũng hất đại hết xuống sàn, vung văi cả trên ghế.

 

Cái chính là nếu mọi người ư thức đất nước là của chung, nó là một phần xương thịt và linh hồn ḿnh trong đó, th́ sẽ biết giữ ǵn lo toan làm đẹp. Cái phụ một là giáo dục nhà trường, v́ ở trường chắc chắn trẻ con không dám vất giấy bừa băi. Cái phụ hai chắc chắn truyền h́nh là phương tiện rất tốt, chỉ cần vài giây nhắc nhở người ta ư thức vệ sinh. Và cái phụ ba là nhà nước nên có chế độ khuyến cáo trừng phạt nghiêm minh.

 

Nơi công cộng là nơi mọi người đều có trách nhiệm, nếu người ḿnh chưa biết tôn trọng giữ ǵn nơi công cộng nghĩa là ḿnh chưa ư thức rằng những nơi này là thể diện quốc gia. Du khách không ai nói nhà ông X bà Y bẩn lắm, chỉ nói "nước Việt Nam bẩn lắm" - cũng như nói "Singapore sạch lắm", nào ai đă biết trong nhà ông … Tổng Thống nước này dơ sạch ra sao ?

 

Xuân Sương

Paris, 01-2008