Ghềnh V

 

đường xuống núi

 

12

Khi tôi lên đến đỉnh ghềnh, mặt trời đang ch́m dần vào mặt biển vạch ngang chân trời. Mây thành một vệt xám mỏng mảnh tan dần như khói, và vừa lúc bóng tối phủ xuống th́ mặt trăng ló dạng, vàng khè, to  như một cái nia khổng lồ nhích khỏi mặt nước đầy sương chiều bốc lên hờ hững. Trăng lên. Nhẹ đi, sáng  dần, cao ṿi vọi. Tôi men đến bờ ghềnh, nh́n xuống. Dưới ánh trăng hư ảo, vực như sâu xuống. Sức hút của vực sâu khiến tôi bất giác lui lại, người  hững đi như bước  hụt. A, cái sức hút. Tôi đă từng cảm thấy sức hút này khi lên những ngôi nhà cao tầng nh́n xuống mặt đất, thèm giải thoát bằng cách buông ḿnh vào khoảng không dưới chân. Giải thoát? Nhưng khỏi cái ǵ? Thật khó hiểu. Có lẽ nào giải thoát đơn giản chỉ là vùng vẫy khỏi ṿng trói buộc của ảo giác tạo ra từ những tế bào năo bộ bấn loạn trước một chiều cao khiến con người  nhỏ bé đi đến độ có cũng như không?

 Nhưng bây giờ, không  phải mặt đất. Dưới kia là biển đẫm khói sương. Ánh trăng hắt xuống, khúc xạ, và dần dần, sương nhạt, mặt biển như dát vàng, loại vàng 24 carats, vàng xỉn, nửa khêu gợi kéo đến gần, nửa  hững hờ lạnh nhạt đẩy ra xa. Bất chợt, gió lên. Gió dịu dàng, có mặt như một  người  t́nh nhỏ bé ngồi bên không  nói. Mây trôi, sương trên biển cũng tan biến. Biển dát vàng nay long lanh dưới tầm mắt, sóng sánh, gọi mời. Tôi giơ tay  vỗ nhè nhẹ vào mặt. Có phải cái Đẹp là đây, tự tại, linh hiển, hiện diện  không biện bạch. Cái Đẹp hút tôi như nam châm, nhả ra tôi sẽ rơi xuống để thoát khỏi mọi ràng buộc, tự do như cánh chim t́m lại trời cao.  Có phải, cứu rỗi là trạng thái tâm hồn mở ra hoà nhập vào bản chất nhất thể của thiên nhiên,  vừa hiện thực vừa huyền nhiệm, đong đưa giữa có và không, giữa mất và c̣n, giữa những tương phản bề ngoài tưởng là đối nghịch?

Tôi đến sát bờ ghềnh, nh́n xuống. Bây giờ, rất dễ mất thăng bằng, lắm khi chỉ v́ tiếng côn trùng đang cất lên như bắt đầu một bản giao hưởng thiêng liêng. Bây giờ, cũng rất dễ lấy lại thăng bằng, nếu ai đó cất lời một con người, nhắn nhủ ngày mai có tiềm năng khác hôm nay và tất cả những ngày qua. Nh́n xuống, biển dát vàng chóa sáng. Nh́n lên, dăm cánh vạc lượn ṿng quét những vệt trắng nguyên sơ trong đám mây sắc bạc lung linh. Biển quyến rũ  như một người đàn bà có cái nốt ruồi khóe miệng mang  chất định mệnh. Une femme fatale. Một định mệnh ngoài mọi ư thức. Ngoài nỗi kiêu sa huyễn hăo con người nuôi trong tâm thức như nuôi mầm một nhành hoa gở.

Tôi vẫn ở tư thế  chưa biết phải lảm ǵ trong cái giằng co giữa hư vô với thực thể. Th́nh ĺnh,  tôi nghe một tiếng chuông vẳng lên bờ ghềnh.

13

         Tiếng chuông kéo tôi ngược con dốc quay về am. Biết tiếng chuông đánh lên đón khách, tôi gắng tránh gây động tĩnh, trườn ḿnh trong đám cỏ ướt đẫm sương đêm như một con thằn lằn. Trong am, có ánh đèn dầu. Nh́n qua cánh cửa khép hờ, bóng người trên vách đong đưa. Mùi hoa nhài ở đâu thoảng lại. Một người đàn bà y phục trắng toát, đầu chít khăn, tóc xổ xuống chạy dài sống lưng. Ông ta, vẫn ở tư thế ngồi trước mặt như với tôi, tay lần tràng, mắt nhắm. Người đàn bà kể lể, âm thanh găy khúc, giọng lẫn những cơn nấc nghẹn chặn thanh quản nghe ấm ức như tiếng saxo vỡ vụn. Mùi hoa nhài giữ chân. Và nỗi sợ gây tiếng động phá không khí thiêng liêng bao phủ lên am lúc này khiến tôi nằm im, thật im, không nhúc nhích.

Người đàn bà phục xuống lạy, nức nở :

         `` Nếu được cứu rỗi, dẫu chỉ một thoáng, con sẽ gặp mẹ con trên Niết Bàn một lần, tạ cái tội giết mẹ…Đây là ư nguyện của con, Thày  giúp cho. Nếu không,  con đời đời là con ma vất vưởng không bao giờ siêu thoát, tội  nghiệp cho con lắm, Thày ơi!``

         Ông ta im lặng. Lát sau, ông lẩm bẩm như chỉ để ḿnh nghe:`` Niết Bàn là khi ngộ ra tánh Không, hiểu  thế gian vạn vật vô thường vô ngă, thoát khỏi cơi vô minh gây Khổ Ải, đặt chân tới giới hạn cuối cùng của tiến hóa luân hồi …``

         Người đàn bà phủ phục, tóc xơa xuống đất, nức nở rồi thút thít, tiếng khóc ủ ê ḥa vào tiếng côn trùng rỉ rả. Ngửa người, tôi nh́n trời đầy sao. Nghe trộm, tôi đă biết cuộc đời oái oăm kia đang đi t́m cứu rỗi với niềm  hy  vọng gặp mẹ ở một chốn nào đó để tạ lỗi. Chốn đó, có hay không? Sau thế gian này, nếu cát bụi lại trở về như cát bụi thôi, nghĩa là không hóa không sinh không diệt th́ chẳng có chi gọi được là cứu rỗi, và niềm mong mỏi tạ lỗi của  người đàn bà kia khó có một ư  nghĩa ǵ.

Ông ta vẫn im lặng, bất động như một pho tượng cổ. Tiếng cú rúc ngoài rặng cây nghe rợn gai ốc. Th́nh ĺnh, ông  chậm răi rút một nén hương châm vào ngọn đèn dầu rồi đứng dậy đến bên người đàn bà.

`` Lạy Cao Xanh, đây là để tưởng tới hồn bà ở nơi an lạc``

Tay ch́a nén hương, ông thủng thẳng tiếp :

         `` Niết Bàn là thanh tịnh, không ân, không oán, và chắc hẳn chẳng c̣n có chi gọi là lỗi lầm được!``

Ḱm tiếng khóc nức lên, người đàn bàn chậm răi đứng lên đi cắm nén hương vào chiếc lư trên bệ. Ông ta nhếch mép, tiếng nhẹ như làn khói bay ṿng, nói :

         `` Cho già này hỏi thí chủ một câu...Khi bà thân sinh c̣n sống, bà mong ước ǵ ở thí chủ?``

         `` Mẹ con mong con học lên cao, có một cái nghề, rồi lấy chồng, sinh con như mọi người đàn bà b́nh thường...Mẹ con bảo, được  thế th́ mẹ con là một  người  đàn bà hạnh phúc! ``

         ``Thí chủ có tin rằng sau cái chết, những linh hồn siêu thoát sẽ tái sinh vào một kiếp khác không?``

Nh́n người đàn bà gật đầu, ông tiếp:

         `` Linh hồn bà có siêu thoát được không khi những điều bà mong ước ở thí chủ cuối cùng là một lời xin lỗi ở cơi Chết? Trong tâm thí chủ đă xin tạ lỗi, lỗi ấy hẳn bà đă cảm nhận, và nay thí chủ phải làm sao giúp cho bà siêu thoát để tiếp tục tiến hóa trong ṿng sinh - tử.``

Người đàn bà lại hực lên khóc, đầu lắc, tay giơ lên đấm ngực. Ông Thày thở dài. Lát sau, ông nói, giọng như than:

         `` Phải đợi trăng viên măn! Lúc ấy nếu cứu rỗi được th́ chuyện mới có cơ thành…``

Người đàn bà dần dần lấy lại b́nh tĩnh. Nh́n thật lâu vào khuôn mặt tiều tụy đang ngước lên, ông nói nhỏ, giọng thân ái :

         `` Thí chủ trèo lên đây trặc chân, c̣n đau lắm không?``

Người đàn bà nhăn mặt, gật đầu.

         `` Thôi, hăy về quán trọ đi, mai mốt lại lên…Tôi đưa cho cây gậy này, chống đi  khéo kẻo lại ngă!``

Cúi đầu lạy tạ, người đàn bà chống gậy chuệnh choạnh đi xuống. Ông ta nh́n theo, đăm  chiêu.

13

Người đàn bà xuống dốc, tay chống gậy, bước xiêu vẹo.  Trăng khi đó xế ngọn cây, đắp mặt  núi rừng một mầu vàng yêu ma dọa nạt. Ông Thày  đi kèm một thôi đường, và khi đến ḥn đá tảng dựng lên chắn ngang dốc, ông đứng lại, giọng có chúttŕu mến :

         `` Thôi, về đi…``

Người đàn bàn lí nhí cám ơn, tiếp tục bước, tiếng gậy đập vào mặt con đường lổn nhổn đất đá tạo những thanh âm khô khốc. Ông ta nh́n theo. Nép ḿnh vào bóng cây, tôi nín thở, mông lung có cảm tưởng ông ta biết tôi có mặt ngay từ lúc  c̣n ở trong am.

         Sương núi buông xuống, lạnh và ẩm. Tiếng vạc ăn đêm thoắt gần thoắt xa vọng lại, mơ hồ, xa vắng. Trước mặt tôi, người  đàn bà đi mỗi lúc một chậm, thỉnh thoảng lại dừng chân, tay níu vào những bụi cây cao ngang thân người. Lẳng lặng theo, tôi giữ một khoảng cách, một  khoảng vừa đủ để nếu có sự cố bất ngờ tôi có thời giờ cứu ứng. Cọp, chết hết rồi. Nhưng c̣n rắn. C̣n những con chó hoang. Và biết đâu, c̣n những con người hóa dại trong cơn  thiếu đói nay không c̣n lạ ǵ trong thời buổi gạo châu củi quế.

Bỗng nhiên, người đàn bà ngă chúi xuống. Tôi khựng lại, mắt mở to, chờ. Bà ta bất động, lát sau quơ tay lên. Tôi đến gần. Bà đong đưa, chống tay, nhưng không ngồi lên nổi. Tôi đợi. Thêm mười, mười lăm phút. Bà thở giốc, rên rỉ. Chẳng lẽ cứ ngồi chờ măi, tôi quyết định đến bên bà ta. Nghe bước  chân tôi, bà rú lên. Tôi nói nhỏ:

         `` Đừng sợ! không  sao đâu! ``

Thều thào, bà xin tôi d́u bà về quán trọ. Bà lí nhí:

         `` Chắc quán cũng c̣n chẳng xa...``

Đỡ lên, đưa cây gậy vào tay rồi xốc nách bà, tôi vừa chuyển bước  th́ bà kêu:

`` Ối trời, đau, đau ....``

Tôi cúi xuống, tay nhè nhẹ nắm lấy cổ chân bà. Nó sưng vù, nóng rát. Ngẫm nghĩ không c̣n cách khác, tôi nói:

         ‘’ Để tôi cơng, nhớ ôm lấy cổ tôi...Coi chừng, chớ ngă!``

Bà nằm trên lưng tôi, cắn răng ḱm tiếng rên rỉ, tay ôm cứng. Tôi lại bảo, giọng hài hước cốt bà quên cái đau:

         `` Đừng xiết, tôi nghẹt thở, cả hai cùng chết đấy...``

Bà ta bật cười. Như quen biết đă từ lâu, bà hóm hỉnh nói như trêu chọc:

         `` Sợ nhỉ! Nhưng cùng chết th́ lăng mạn lắm!  ``

 

Vào lúc đấy, mùi hoa nhài sực lên mũi. Tôi hít, như thưở thiếu thời nghe lời bà ngoại, hít thật nhẹ. Cây nhài là con người tôi cơng trên lưng, tóc tai, áo quần đều ngát lên mùi hương từ cái thuở thật xa xôi tôi cứ tưởng chẳng bao giờ c̣n thấy lại.