Con người ý thức hệ ở ta
Ta từng viết : con người khác thú vật ở khả năng tư duy bằng ngôn ngữ. Ngôn ngữ đó, ta học của người đời. Khi ta tư duy, trước hết, ta thể hiện ý tưởng của người khác.
Ta đã chấp nhận thân phận làm nguời ấy ở ta : ta đã công khai công bố món nợ đời của ta đối với Marx, Sartre và vài vị khác, kể cả Hồ Xuân Hương. Cho tới nay, ta chưa hề có lý do phủ nhận những điều ấy.
Nhưng ta cũng đã khẳng định : muốn làm người, không thể thiếu những gì đã khiến ta nên người, nhưng ta phải phủ định chúng, phủ định chính mình. Phải, ở đây, không là một nguyên lý khoa học, chỉ là một khát khao nhân văn, khát khao làm người cho ra người. Nó đòi hỏi nhiệt tâm sáng tạo người, nguồn gốc của tất cả.
Ta là kẻ lệ thuộc ý thức hệ ở đó. Lệ thuộc một ý thức hệ chưa hề có ở đời nay.
Còn những ý thức hệ đang thống trị những cuộc tranh luận đương đại, thì… hè hè.
2016-03-29