Quá khứ, tương lai

Trong vật giới, chí ít ở cõi trung mô, quá khứ quyết định tương lai : chuyện gì cũng có gốc có nguồn. Đó là trật tự "tự nhiên", nền tảng của khoa học trong nghĩa thông dụng.

Trong nhân giới, nhất là khi ta nhận diện chính mình, nhìn lại đời mình, nhiều khi tương lai hay hiện tại quyết định quá khứ. Đương nhiên, quá khứ của ta đã là, không gì có thể thay đổi nó. Nhưng ý nghĩa của nó thì… hè hè. Con người tự do ở đó. Hỡi ơi !

Ta thường có nhu cầu có một trật tự chí ít của riêng mình. Muốn nó hữu lý (hình thức) là chuyện hão. Vượt qua nhu cầu hữu lý đó, ta có thể mở ra cho ta những chân trời mênh mông phong phú, lạ lẫm và nguy hiểm : rất cỏ thể không chỉ là chuyện hão, còn là chuyện bịa, bịa ra chính mình. Chuyện bịa kinh hoàng nhất có thể là… nghệ thuật !

2018-02-05