Suy luận biện chứng và suy luận không biện chứng

Khái niệm suy luận "biện chứng duy vật" (dialectique matérialiste) hay "duy vật biện chứng" (matérialisme dialectique) không có ở thời Marx và Engels c̣n sống. Người đời tạo ra chúng sau đó và gán cho Marx và Engels. Không phải không có lư do.

Marx và Engels đă nhiều lần khẳng định : họ đă thừa hưởng từ Hegel phương pháp lư luận biện chứng và bảo vệ nó tới cùng. Engels c̣n tóm tắt phương pháp lư luận biện chứng của Hegel bằng 3 quy luật và cho rằng ba quy luật ấy có thực trong vật giới, trí giới và sinh giới (Dialectique de la Nature, Biện-chứng của Tự-nhiên).

Nhưng họ lại phê phán Hegel tư duy kiểu duy tâm (idéaliste hay métaphysique), xa rời thực tế.

Do đó họ tán thành nhân sinh quan của Feuerbach, họ gọi là "duy vật", (matérialisme). Nhưng họ lại phê phán Feuerbach suy luận không biện chứng, suy luận một cách siêu nhiên (métaphysique). Tức là… y hệt Hegel !

Từ đó, họ tạo ra cách suy luận riêng của họ để tiếp cận, tư duy và… hành động. Trong ngôn ngữ của họ, "duy vật" hay "biện chứng" đồng nghĩa với cách suy luận riêng ấy, vừa thừa hưởng vừa phủ nhận (hay phủ định cũng được) tư tưởng của Hegel và tư tưởng của Feuerbach.

Tiếc thay, nếu họ đă để lại nhiều thí dụ minh họa phương pháp tư duy riêng ấy, họ không để lại một tác phẩm tŕnh bày từ gốc tới ngọn phương pháp suy luận của họ.

Đành phải tự ḿnh t́m hiểu vậy.

2015-04-27