Thầy và bạn
Như mọi người, tôi từng có thầy mà tôi quư mến.
Người đầu tiên tôi c̣n nhớ là một… bà đầm. Lớp maternelle, mẫu giáo. Bà dạy tôi… vẽ và nặn đất sét ! Và đọc giờ trên kim đồng hồ. Tôi c̣n nhớ : đó là người lớn xa lạ đầu tiên thương tôi.
Sau đó có thầy đă đánh tôi, đă thương tôi, và cả hai.
Lớn lên, chơ vơ ở Pháp, "bước vào đời", tôi không c̣n được có thầy nữa. Thầy đích thực của tôi toàn là… sách vở, chữ nghĩa. Có khi của người đă chết lâu rồi. Có khi điều tôi học ở họ là điều họ đă viết lúc họ ở tuổi xấp xỉ như tôi. Như Marx ở tuổi 25 khi Marx viết 11 Luận để về Feuerbach.
Gọi chàng bằng cụ sao được ? Chính v́, ở tôi, chàng chưa hề là cụ, chàng vẫn sống động qua tôi. Tới ngày tôi chết.
Đúng, chàng đă là bậc thầy của rất nhiều người.
Đúng, v́ chàng chưa chết ở tôi và ở nhiều người khác trẻ hơn tôi nhiều, chàng vẫn c̣n khả năng làm bạn với người đời.
T́nh thầy tṛ chắc ǵ sâu đậm, bền vững, lâu dài, có sức sống hơn t́nh bạn ? Dù là vong niên.
2011-01-27